• Startdatum:
  • 3 november 2022
  • Cursusduur:
  • 8 dagen
  • Rechtsgebied:
  • Algemeen, Bank- en Effectenrecht en financiering, Bestuurs(proces)recht, Financieel recht, Privacy en ICT recht, Straf(proces)recht
  • Soort:
  • Leerlijn
  • Accreditaties
  • NOVA:
  • 16

Over de opleiding
Artificial Intelligence (AI) gaat ons leven de komende jaren drastisch veranderen. We gebruiken het nu al volop, als we online shoppen, onze smartphone raadplegen of Netflix kijken. Of het nu gaat om het stellen van medische diagnoses, gezichtsherkenning, zelfrijdende auto’s, data-analyse of het nemen van beslissingen: AI is overal. Het maakt ons leven gemakkelijker, maar de juridische en ethische kanten worden ook steeds zichtbaarder. Hoe voorkomen we ingebouwde vooroordelen, welke wetgeving geldt voor autonoom handelende robots, is onze privacy gewaarborgd, kan je menselijke waarden en morele codes in algoritmes inbouwen? Gaat AI ook het werk van juristen en andere beroepsgroepen overnemen? Kortom: werk aan de winkel! Althans: voor degenen die zich op deze toekomst voorbereiden en zich verdiepen in moderne technologie en in de juridische en ethische aspecten van AI en algoritmes. Of u het nu leuk vindt of niet, onze wereld wordt steeds vaker beïnvloed door AI.

De ‘Leergang Artificial Intelligence, Recht en Ethiek’ is opgebouwd uit een Online Basiscursus van 3 middagen en naar keuze minimaal een tot vijf specialisatiecursussen op locatie. Er is voldoende gelegenheid om vragen te stellen tijdens de online bijeenkomst. Bekijk de bijeenkomsten na afloop terug op een moment dat het u uitkomt.

I. Online Basiscursus Artificial Intelligence, Recht en Ethiek
Donderdagen 3, 10 en 17 november 2022
Aan de hand van concrete toepassingen, en zonder dat het al te technisch wordt, leert u alles wat u moet weten over AI. We beginnen met een introductiecollege waarin u krijgt uitgelegd wat AI is en hoe een data scientist werkt. Vervolgens gaan we, vanuit meerdere disciplines, in op de juridische, ethische en maatschappelijke vraagstukken die het toepassen van AI oproept. Welke wet- en regelgeving is van toepassing, wat is de laatste jurisprudentie? Welke toepassingen van AI willen we eigenlijk en welke niet? Aan de hand van een aantal concrete casussen onderzoeken we of onze bestaande juridisch kaders en onze ethische waarden toekomstbestendig zijn. Waar lopen personen die in de praktijk met AI bezig zijn of hierover adviseren tegenaan? Na afloop van de online basiscursus weet u in één keer alles wat u moet weten over AI!

II. Specialisatiemodules op locatie
Na de online basiscursus volgt u minimaal één en maximaal vijf specialisatiemodules. Deze specialisatiemiddagen zullen op locatie plaatsvinden. Omdat we een of meer casus behandelen is uw aanwezigheid op locatie wenselijk. Er is de mogelijkheid om online deel te nemen (hybride) indien u door omstandigheden niet op locatie aanwezig kunt zijn. Wij zorgen voor een live verbinding met de cursuslocatie. Zo kunt u vanuit huis alsnog deelnemen en vragen stellen aan de docent(en). U vindt de link om op afstand deel te nemen in de digitale leeromgeving.

Onderwerpen:
AI en mobiliteit; dinsdag 22 november 2022
AI, banken en verzekeringen; donderdag 24 november 2022
AI en overheid; dinsdag 29 november 2022
AI, politie en veiligheid; donderdag 1 december 2022
AI en legal labs; dinsdag 6 december 2022

Hoofddocenten
Mr. dr. Marlies van Eck, universitair docent Radboud Universiteit en partner/adviseur bij Hooghiemstra & Partners.
Mr. dr. Ronald van den Hoogen, hoofd van de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO).

Leerdoelen
Na het afronden van de leergang heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is voor uw vakgebied. Het onderwijs is praktijkgericht en wordt verzorgd worden door topdeskundigen in dit vakgebied. Lees onder aan deze pagina meer informatie over de specialisatiemodules.

Doelgroep
De ‘Leergang Artificial Intelligence, Recht en Ethiek’ richt zich op iedereen die met AI bezig is of verwacht met AI in aanraking te komen en voor iedereen die interesse heeft in de juridische en ethische vragen die het oproept. Zoals advocaten, bedrijfsjuristen, compliance officers, overheidsjuristen (gemeenten, provincies, rijksoverheid etc.), leden rechterlijke macht, leden openbaar ministerie, medewerkers opsporingsdiensten (FIOD, politie etc.), medewerkers overheid, toezichthouders. De leergang staat ook open voor andere academici met interesse in de juridische en ethische kant van kunstmatige intelligentie.

NOvA-punten
De leergang is geaccrediteerd met 12 opleidingspunten voor de Basiscursus en 4 opleidingspunten per specialisatiemodule (‘PO-punten’ Advocatuur), u kiest minimaal een specialisatiemodule. Om de PO-punten te verdienen voor de online basiscursus dient u na afloop van elke online bijeenkomst een aantal toetsvragen in te vullen in de digitale leeromgeving. Indien u online deelneemt aan de specialisatiemodule(s)  is dit eveneens het geval (als u de specialisatiemodule op locatie bijwoont dan zal deze met presentielijst afgetekend worden en is dit niet nodig).

De toetsvragen blijven open staan tot twee werkweken na afloop van het webinar. Nadere instructies over het invullen van de toetsvragen vindt u in het instructiedocument over online onderwijs in de Mijn Juridisch PAO-omgeving.

Mogelijkheden onderwijs op afstand / Online deelnemen
De basiscursus is geheel online. Voor toegang hoeft u niets te downloaden. U ontvangt voor aanvang van de bijeenkomst een mail met de inloginstructie.
De specialisatiemodules zijn op locatie, behalve de module op 22 november deze is online. Kunt u, wegens omstandigheden, niet aanwezig zijn bij de specialisatiebijeenkomst? Geen probleem! Wij zorgen voor een live verbinding met de cursuslocatie. Zo kunt u vanuit huis live deelnemen aan de opleiding. Ook kunt u vragen stellen aan de docent(en). U kunt de link om op afstand deel te nemen vinden in de digitale leeromgeving.

Opnames
De bijeenkomsten worden opgenomen. Wij streven ernaar de opname na één werkweek beschikbaar te stellen in de digitale leeromgeving. U kunt de bijeenkomst terugkijken op een moment dat u uitkomt.

Studiebelasting en voorbereidingstijd
De leergang bestaat uit bijeenkomsten van 4,5 uur (inclusief pauzes). Zie voor meer informatie de tab “programma”. In de digitale leeromgeving treft u het voorbereidend cursusmateriaal aan.

Wij hebben voor u een topteam van docenten bij elkaar gebracht:

  • O.A. Al Khatib LLM, onderwijs- en onderzoeksmedewerker bij de afdeling Staats- en Bestuursrecht Universiteit Leiden
  • Dr. F Dechesne, Universitair Docent law en digital technologies, van eLaw, het centrum voor recht en digitale technologie aan de Universiteit Leiden
  • Drs. S.R.D. Dielbandhoesing, Projectleider Data Analytics en Technology bij de Belastingdienst, tevens verbonden aan ICT-uitvoeringsorganisatie (ICTU)
  • Dr.ir. R.I.J. Dobbe, assistent professor, Universitair docent werkzaam op het snijvlak van engineering, ontwerp en governance van data gestuurde en algoritmische controle- en besluitvormingssystemen aan de TU Delft
  • Mr. A. Ekker, advocaat privacy en ICT-recht Ekker Legal
  • G.H. Evers LLM MA, jurist bij Afdeling advisering Raad van State en buiten-promovendus eLaw, Centrum voor Rechten en Digitale Technologie Universiteit Leiden.
  • Dr. S. Ghebreab, hoogleraar sociaal-intelligente AI, programmadirecteur Msc Data Science & Information Systems en wetenschappelijk directeur van het Civic AI Lab, Universiteit van Amsterdam
  • Prof.dr. S. Haring, hoogleraar begrip van wetenschap aan de Universiteit Leiden
  • Mr. S.L. Hartholt, duale promovenus PhD Centre The Hague i.h.b. privacy by design, tevens werkzaam bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid.
  • Mr. L.B.G. Hillen, senior associate Finnius Advocaten
  • Mr. M. Heck, CEO en oprichter van Appjection
  • Mr. R.H.T. Jansen, promovendus Radbout Universiteit
  • Drs. E. Jonker, onderzoeker bij de Algemene Rekenkamer
  • Mr. K. van Kranenburg-Hanspians, partner en advocaat bij CMS Law Tax Future, tevens Hoofd Human Capital Dutch Blockchain & AI Coalition
  • Prof.dr. A.C.M. Meuwese, hoogleraar Public Law & Governance of AI Universiteit Leiden
  • Dr. B. Mols, Wetenschapsjournalist, presentator en spreker
  • Dr. M.E. Noorman, universitair docent data science en AI Tilburg Law School
  • Dr. G.J. Ritsema van Eck, universitair docent IT-recht Faculteit der Rechtsgeleerdheid Rijksuniversiteit Groningen
  • Dr. S. Smit, senior scientist Artificial Intelligence en Criminal Investigation bij onderzoeksbureau TNO
  • Dr. N.E. Vellinga, postdoc onderzoeker Faculteit der Rechtsgeleerdheid Rijksuniversiteit Groningen
  • Drs. P. Visser-Knijff, data-ethicus, filosoof en oprichter Filosofie in actie
  • Mr.dr. M. Voulon, bedrijfsjurist bij ABN AMRO Bank NV
  • Dr. mr. K.A.C.P. van Wees, universitair docent privaatrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam
  • D.J. Weggemans MSc, programma directeur van de BSc Security Studies en onderzoeker aan het Institute for Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden
  • M.A. Wieringa MA,  adviseur datagedreven werken bij Parell en buiten-promovendus Instituut voor Cultuurwetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit Utrecht
  • Dr. R.J.F. Ypma, forensisch data scientist in het Team Forensische Big Data Analyse (FBDA) van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI)
  • Mr. dr. N. Zekić, Universitair Hoofddocent Arbeidsrecht Department of Private, Business and Labour Law Tilburg Law School
  • En nog nader bekend te maken sprekers

Inhoud Specialisatiemodules:

  • Specialisatiemodule ‘AI en mobiliteit’; Dinsdag 22 november 2022
    AI speelt een belangrijke rol in de mobiliteit van de toekomst. Auto’s die bepaalde taken van de bestuurder overnemen of ‘zelfrijdend’ zijn. Voertuigen die met behulp van sensoren kunnen communiceren met andere voertuigen of met de infrastructuur. Hoe ver is de technologie eigenlijk? Wat kan AI wel en wat niet? Is een zelfrijdende auto op termijn echt in staat door Amsterdam te rijden, met alle fietsers, toeristen en drukte?
    Welke regels zijn er op dit moment al en zijn die overal hetzelfde? Wanneer is het toegestaan om van de verkeersregels af te wijken, bijvoorbeeld in noodgevallen of als het niet anders kan? Moeten we gaan overwegen niet alleen de verkeersregels in te bouwen, maar ook andere normen, zoals de normen met betrekking tot de luchtkwaliteit, verkeersdoorstroming of duurzaamheid?
    Hoe ver zijn we met het inbakken van ethische normen in de algoritmes? Het klassieke vraagstuk “rijd je de vrouw met baby aan of de oude man als je moet kiezen?” wordt plotseling niet een fictief, ethisch vraagstuk, maar een vraagstuk dat daadwerkelijk om een antwoord vraagt. Maar hoe gaat dat in de praktijk? Wie maakt die afwegingen?
    In deze specialisatiemodule ziet u ook praktische toepassingen van het gebruik van AI in het verkeer. Is het met behulp van AI mogelijk om in te schatten of het zin heeft bezwaar te maken tegen een opgelegde verkeersboete? Op basis van welke data kan je dit op een goede manier bepalen?
    In deze specialisatiecursus AI en Mobiliteit leert u hoe AI op dit moment wordt ingezet in relatie tot mobiliteit en welke kaders daarvoor gelden. Wat zijn succesvolle toepassingen? Met welke vraagstukken is de mobiliteitssector vooral bezig? Hoe ziet de toekomst eruit en waar liggen kansen voor juristen?Het onderwijs is praktijkgericht en wordt verzorgd worden door topdeskundigen in dit vakgebied. Na het afronden van de specialisatiemodule ‘AI en Mobiliteit’ heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is als jurist met interesse in de het recht en de ethiek op het gebied van mobiliteit.
     
  • Specialisatiemodule ‘AI, banken en verzekeringen’; Donderdag 24 november 2022
    Het gebruik van artificial intelligence in de financiële sector is de laatste jaren in een stroomversnelling geraakt. Dat is mede het gevolg van de opkomst van FinTech bedrijven die technologie inzetten om hun financiële dienstverlening en producten te verbeteren. Financiële ondernemingen beschikken vaak over grote hoeveelheden data die zeer geschikt zijn om algoritmes mee te trainen. Deze algoritmes zijn daardoor in staat data te analyseren, hierin patronen te herkennen en daardoor, bijvoorbeeld, verdachte transacties op te sporen of toekomstige situaties te simuleren of te voorspellen. Met behulp van artificial Intelligence zijn financiële ondernemingen in staat (meer) ervaring op te doen met automatisch vermogensbeheer of beleggingsadvies, risico-inschattingen te maken, regelgeving beter na te leven of portefeuilles te beheren. Ook kan AI gebruikt worden in contact met klanten, bijvoorbeeld via chatbots. Maar zoals u weet: het gebruik van algoritmes is niet zonder risico’s. Het kan bijvoorbeeld leiden tot uitkomsten die voor een mens achteraf lastig of niet te verklaren zijn. Kunnen toezichthouders hun taak nog wel goed vervullen? Het kan discriminatie in de hand werken of mensen beïnvloeden producten aan te schaffen met een hoog risico. Systemen kunnen gehackt en gemanipuleerd worden, wat op zichzelf al een fors risico vormt, maar AI-toepassingen hebben specifieke risico’s die nog weinig aandacht krijgen, zoals het manipuleren van trainingsdata of misleiding van een algoritme door aanvallen met valse data. Kortom: het is van groot belang dat juristen meekijken bij het gebruik van AI in de financiële sector. Moderne juristen die in staat zijn mee te denken en mee te bewegen in deze wereld die zelf ook nog sterk in ontwikkeling is. In deze specialisatiemodule ‘AI, banken en verzekeringen’ gaan experts op dit terrein in op de laatste ontwikkelingen. Wat zijn recente voorbeelden van toepassingen van AI in de financiële sector, bij banken en verzekeringen? Welke impact hebben deze, hoe ziet de toekomst er uit? Bestaat er al wet- en regelgeving die van toepassing is? Is er al jurisprudentie over geweest? Bestaan er al richtlijnen of aanbevelingen, goede voorbeelden misschien?
     
  • Specialisatiemodule ‘AI en overheid’; Dinsdag 29 november 2022
    Als de overheid AI gebruikt om belastingfraude op te sporen of om criminele activiteiten te signaleren, maar de gebruikte algoritmes zijn zo complex, dat niet meer valt te achterhalen hoe zij tot hun signalering zijn gekomen, mag de overheid dan in actie komen en potentiële fraudeurs en criminelen uit de systemen filteren en nader onderzoeken of zelfs vervolgen? Als de overheid een drone zou inzetten om een terrorist uit te schakelen en deze drone raakt een omstander, wie is dan verantwoordelijk voor de inzet van deze drone of voor de fout die de drone heeft gemaakt? Als de overheid AI toepast ter ondersteuning van besluitvorming, hoe weten we dan dat bij het trainen van het algoritme onbevooroordeeld en representatieve datasets zijn gebruikt om de algoritmes te trainen? Welke gegevens mag je van een persoon vastleggen? Zijn de privacyregels uit de AVG nog bij de tijd? Wat zijn identificeerbare persoonlijke data in het licht van de mogelijkheden van AI? Welke ethische kaders moet de overheid toepassen, welke normen en waarden zijn relevant? Als AI daadwerkelijk tot maatschappelijke verbeteringen leidt, zijn de juridische kaders dan wel het meest belangrijk? Het zijn enkele voorbeelden van juridische vragen die dit kan oproepen bij toepassen van AI door de overheid. In deze specialisatiemodule ‘AI en Overheid’ leert u hoe de overheid AI op dit moment inzet en welke kaders zij daarbij hanteert. Uitgangspunt is dat de overheid AI gebruikt op een manier dat publieke waarden en mensenrechten, zoals het verbod van discriminatie, privacy en autonomie, voorop staan en geborgd zijn. Wat zijn succesvolle toepassingen? Waar zijn grote uitvoerende overheidsorganisaties mee bezig? Hoe ziet de toekomst eruit en waar liggen kansen voor juristen? Het onderwijs is praktijkgericht en wordt verzorgd worden door topdeskundigen in dit vakgebied. Na het afronden van de specialisatiemodule ‘AI en Overheid’ heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is als jurist met interesse in de overheid.
     
  • Specialisatiemodule ‘AI, politie en veiligheid’; Dinsdag 1 december 2022
    Het is belangrijk voor de politie en het Openbaar Ministerie om gebruik te maken van de kansen die door AI geboden worden voor betere opsporing, handhaving, dienstverlening en bedrijfsvoering, maar ook omdat criminelen geavanceerde AI gebruiken voor het plegen van strafbare feiten. Dat moet zorgvuldig gebeuren, met aandacht voor privacy en de ethische aspecten. Op verschillende plaatsen in de strafrechtsketen en in het veiligheidsdomein wordt dan ook met AI geëxperimenteerd. De Politie gebruikt AI bijvoorbeeld bij de keuzehulp die wordt ingezet bij meldingen van internetoplichting. Met AI wordt de melding geanalyseerd op volledigheid en krijgt de burger gerichte aanvullende vragen om de melding te verbeteren of compleet te maken. Ook kunnen AI-toepassingen criminele verbanden in opsporingsonderzoeken zichtbaar maken die voor een mens moeilijk, tijdrovend of zelfs helemaal niet te vinden zijn. Ook kunnen grote hoeveelheden foto’s of videomateriaal worden doorzocht en locaties of voorwerpen worden herkend op kinderpornografisch materiaal. Het Openbaar Ministerie is, samen met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB), het project Softwarematige collega-robots gestart. Dit project richt zich op het verkrijgen van informatie voor voorwaardelijke invrijheidstelling (VI). Het gaat om gegevens die nodig zijn om de juiste voorwaarden aan de VI te kunnen stellen en om informatie voor slachtoffers van het delict en/of nabestaanden van overleden slachtoffers. Het OM voert daarnaast een experiment uit om met AI jurisprudentie te analyseren om een officier voor te bereiden om een zaak of zitting (project Jurisprudentierobot). AI biedt ook grote kansen in forensisch onderzoek. Het wordt al gebruikt bij geautomatiseerde gezicht-, spreker- en auteur-herkenning. Verder worden zelflerende algoritmes al gebruikt in veel software, zoals beeldverwerkingsalgoritmen in Automatic Fingerprint Identification Systems (AFIS-systemen) en software voor digitaal forensisch onderzoek. Ook bij de opsporing worden toepassingen ingezet, zoals bij het detecteren of iemand zijn mobiele telefoon vasthoudt in de auto en het automatisch herkennen van wapens in afbeeldingen. Algemeen wordt erkend dat bij het ontwerpen van AI-toepassingen allerlei ontwerpbeslissingen moeten worden genomen, waarvoor IT-experts moeten samenwerken met domeinexperts: onder andere juristen. Dat betekent dat juristen die zich met strafrecht en veiligheid bezighouden, enige kennis moeten hebben van AI. In de specialisatiemodule ‘AI, strafrecht en veiligheid’ leert u in korte tijd wat u als jurist moet weten over AI in relatie tot strafrecht en veiligheid. Welke experimenten vinden plaats, welke kansen en risico’s dit met zich meebrengt, hoe kan ‘bias’ insluipen in datasets en rekenregels en hoe moet je, bijvoorbeeld, correlatie onderscheiden van causaliteit? Na het afronden van de specialisatiemodule AI, Strafrecht en Veiligheid heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is voor uw vakgebied.
     
  • Specialisatiemodule ‘AI en Legal Labs’; Donderdag 6 december 2022
    In deze specialisatiemodule hoort en ziet u diverse praktijkvoorbeelden van het gebruik van AI. Soms nog echt in een start-up-fase, soms al verder ontwikkeld en in gebruik. Waarom is AI in de ene sector al wel succesvol en in een andere nog sterk in ontwikkeling? Hoe zit het met de ontwikkeling van het recht en de jurisprudentie ten aanzien van nieuwe toepassingen? Hoe wenselijk is het eigenlijk dat we steeds vaker AI inzetten in bepaalde domeinen? Welke rol heeft de ethiek en hoe krijg je ethische vraagstukken op de agenda? Doel van deze specialisatiemodule is vooral te inspireren en aan deelnemers te laten zien wat mogelijk is. Daarbij stellen we iedereen in de gelegenheid juridische en ethische vraagstukken aan de orde te stellen en te bespreken met experts en ontwikkelaars. Op deze manier gaat het geleerde ook echt ‘leven’.

Heeft u nog vragen? 
Wij beantwoorden ze graag. 

Per mail: pao@law.leidenuniv.nl 
Telefonisch: 071 527 8666 
Alle contactgegevens  

Zie ook: paoleiden.nl/veelgestelde-vragen