Pauline Malek werkt als senior juridisch adviseur bij het Nationaal Cyber Security Centrum van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. In haar functie adviseert Pauline het NCSC in de wettelijke taken die verband houden met het digitaal veilig houden van netwerk- en informatiesystemen. Daarnaast houdt zij zich bezig met nieuwe dreigingen op het gebied van internationale veiligheid. In het verleden werkte zij voor het Clingendael Instituut, waar zij trainingen verzorgde op het gebied van internationaal recht en veiligheid, en als militair juridisch adviseur bij de Koninklijke Luchtmacht, waar zij adviseerde over internationale missies en operaties. Eerder werkte Pauline als onderzoeker op het gebied van mensenrechten en humanitair oorlogsrecht, onder andere in de bezette Palestijnse Gebieden, Bangladesh, en Ghana.

Pauline is afgestudeerd als jurist gespecialiseerd in internationaal recht aan Universiteit Leiden, waar zij ook Engelse Taal en Cultuur heeft gestudeerd. Zij nam deel aan de Specialisatieopleiding Cybercrime & Cybersecurity 2024. Op 14 maart 2025 gaat de specialisatieopleiding weer van start. Benieuwd naar wat je kunt verwachten van de specialisatieopleiding? Lees dan Paulines verhaal!

AANMELDEN De Specialisatieopleiding Cybercrime en Cybersecurity start op 14 maart 2025. Voor meer informatie en aanmelden, bekijk de webpagina van deze opleiding.

Wat was jouw motivatie om de specialisatieopleiding te volgen?

Mijn team en ik willen als cyberjuristen ons niet alleen verder ontwikkelen in juridische zin, maar eveneens een positieve bijdrage leveren in dit veld vanuit onze praktijk.,, Ook vinden wij het belangrijk in verbinding te staan met andere juristen uit dit nieuwe vakgebied. De term ‘cyber jurist’  bestaat overigens nog niet, veelal wordt gesproken van ‘tech lawyer’ of wordt de nadruk gelegd op specialisaties in IT of privacy. Daarnaast vind ik het belangrijk en heel leuk om samen te werken en te leren van en met andere professionals bijvoorbeeld uit andere plekken van de overheid, de krijgsmacht, private sector, denktanks, en natuurlijk academia. Een collega uit mijn netwerk heeft de specialisatieopleiding eerder gevolgd en tipte mij dat dit de beste is.

Tijdens elke bijeenkomst staat een ander thema centraal. Welk thema sprong er voor jou uit en waarom?

Een aantal sessies zijn mij om verschillende redenen sterk bijgebleven. Ten eerste het onderdeel van Paul Ducheine over Defensie en cybersecurity. Dit onderwerp is voor mij door mijn opleiding en ervaring erg bekend. Daarom viel de verrassing die het onderwerp bij anderen bezorgde mij direct in positieve zin op. Veel van de activiteiten van defensie, en al helemaal in het cyberdomein, gebeuren buiten het zicht van de samenleving. In digitale termen zijn oorlogsgebieden en -dreigingen echter helemaal niet ver weg.  Daardoor zit er veel waarde in een efficiënte  kennis- en gegevensdeling tussen defensie en andere delen van de overheid. Verder bood de sessie Criminologie ruimte om even met iets anders bezig te zijn door de stap terug te zetten naar de mens achter de strafbare gedragingen. Hoe technisch je ook bezig bent met cybersecurity, het gaat uiteindelijk om mensen die de handelingen bedenken. Dat maakt het interessant om in een wetenschappelijk kader inzicht te verkrijgen hoe  ze uiteindelijk overgaan tot het daadwerkelijk doen van dingen die wij als maatschappij zeer onwenselijk achten. Deze invalshoek opent weer deuren om op een andere manier naar situaties te kijken. Ook is de interactieve werkvorm tijdens de Serious Game me bijgebleven. Dit is een mooie koppeling naar het werk wat ik zelf doe en door de samenwerking in de groep sprong het er ook uit. Deze sessie biedt de kans om te oefenen met crisisbeheersing. Je ervaart wat het met je doet als team wanneer je te maken krijgt met besluitvorming en samenwerking onder grote druk – en ook wanneer je als team geslaagd bent in het gezamenlijk leveren van een goede prestatie!

Ik heb een mooie balans tussen cybercrime en cybersecurity onderdelen ervaren. Het gaat niet alleen om kwesties van beveiliging, maar ook om het opbouwen van een netwerk, en hierbinnen, van vertrouwen. We komen naar de cursus met hetzelfde doel, omdat we allemaal mee willen werken aan de maatschappelijke taak die we samen hebben, om onszelf en onze maatschappij te beschermen en weerbaar te maken tegen digitale dreigingen. Zo is voor mij het centrale thema van de specialisatieopleiding verbinding en vernieuwing, door met elkaar in gesprek te blijven en van elkaar te leren.

De specialisatieopleiding is onder andere erg populair onder medewerkers van de verschillende ministeries. Denk aan het Openbaar Ministerie, Ministerie van Defensie en Ministerie van J&V, waaronder jijzelf. Wat is hier volgens jou de reden voor?

Wat gaaf om te horen! Veel mensen binnen de ministeries werken met cybersecurity op beleidsmatig niveau, maar hebben er (nog) niet de juiste inhoudelijke kennis van dit veld om beleid te kunnen vormen dat de operatie de ruimte geeft die nodig is om haar taken uit te kunnen voeren op het gebied van cybersecurity – in het bijzonder het beschermen tegen dreigingen.  Om dit te begrijpen, is het dus handig dat je als jurist, deze stap neemt. Despecialisatie Cybercrime & Cybersecurity is een goed uitgangspunt, juist voor iedereen die net pas start met een functie in cybersecurity. Er komen veel aspecten aan bod. Aan het eind van de specialisatie ben je geen expert op alle afzonderlijke gebieden maar je hebt nu wel zicht op waar je je verder in kunt verdiepen met betrekking tot cybersecurity in jouw vakgebied, en waar je deze kennis kunt vinden. Gezien de snelheid van de ontwikkelingen zal je blijven leren. Juist deze instelling vind ik typerend voor het werkveld van cyber. Voor niet-juridische cyberprofessionals is deze cursus juist goed om meer inzicht te verkrijgen in wet- en regelgeving rondom cybersecurity, de denkwijze van juristen, en daarmee om meer te halen uit gesprekken met je juridische adviseur.

Hoe is jouw aanpak van je werkzaamheden veranderd door de kennis die je opgedaan hebt in de specialisatieopleiding?

Ik heb door deze positieve ervaring meer plezier in werk! Ik merk dat de mengeling tussen mensen met verschillende achtergronden een sterke invloed hebben gehad, omdat ik de inzichten van andere deelnemers mee ging nemen in mijn werk. Ik ben perspectieven van anderen gaan toepassen in mijn vakgebied wat voor interessante discussies heeft gezorgd. Het is belangrijk te beseffen dat werkvelden invloed op en verbanden met elkaar hebben, ook al komen ze in de dagelijkse praktijk niet direct met elkaar in aanraking.

Waarom zou jij de specialisatieopleiding aanraden aan anderen?

Cybersecurity en cybercrime spelen een steeds grotere rol in onze maatschappij. Deze opleiding stipt technische aspecten in zin van systemen en terminologie aan, wat vaak ontbreekt in de praktijk bij veel juristen, die, soms lijkt, zich het liefst bezighouden met het interpreteren van abstracte juridische teksten en concepten. Deze kennis is echter belangrijk om de juiste afweging te kunnen maken in de advisering, wat leidt tot betere keuzes in beleidsvorming – en dus de uitvoering helpt. Voor het volgen van deze specialisatieopleiding is technische kennis op voorhand niet nodig. Wanneer je de literatuur leest (handig om te weten: de studielastlast is laag) ben je goed uitgerust om tijdens de colleges actief mee te doen, wat de opleiding naar een nog hoger niveau brengt. Dit punt ziet ook op de meerwaarde van het academisch niveau van de specialisatieopleiding: Het viel mij op dat wij als groep continu discussies voerden vanuit een kritische en tegelijk open houding, waarbij tegelijk iedereen diens specifieke kennis en ervaring inbracht. Als je open staat voor deze gesprekken en geïnteresseerd bent om erachter te komen hoe dingen zitten, biedt deze opleiding een prachtig platform om in contact te komen met kennis van anderen. Stel je vragen en deel je inzichten, zowel tijdens de colleges als tijdens de sociale momenten, die volop geboden worden.

Het fijne personeel, de heerlijke lunch en de bijzondere omgeving van de Oude Sterrewacht en Hortus droegen bij aan het gesprek tussen de deelnemers. Ik heb een heel netwerk meegenomen aan zeer kundige, leuke, en interessante mensen, in zowel de deelnemers als de docenten.

Pauline Malek is spreker tijdens verscheidene congressen, waaronder de ONE Conference en de NATO C2COE Conference 2024 die recent plaatsvonden. Zij is te horen in All The Cyber Ladies, een podcast voor, door, en over vrouwen in cybersecurity.